Volg mij op Twitter

Check mijn tweet-feeds op Twitter.

Zie mijn Twitteraccount: klik hier

 

Ethiek in discussie

De bundel ‘Ethiek in discussie’ van onder andere Mariëtte van den Hoven is een verzameling artikelen over het beroep van ethicus. De artikelen zijn geschreven door toegepaste ethici en de bundel geeft daardoor een bloemlezing van de inbreng van ethici. Door de verschillende auteurs wordt de vraag onderzocht: wat is precies de expertise van de ethicus, en is dat eigenlijk wel het afgebakende domein van de ethici, of is in zeker opzicht iedereen in bepaalde mate ethicus.

We horen wel vaker geluiden als: met de ontkerkelijking is een soort ethisch vacuüm ontstaan. Bijvoorbeeld, in zijn boekje ‘Leven uit het lab’ schrijft Ronald Plasterk: “De rol van de priesters, die bepalen wat goed en kwaad was, is vacant. Soms lijkt het alsof ethici en filosofen hun plaats hebben ingenomen. Als de moraal niet van God gegeven is, wat mag er dan, en wie bepaalt dat?”

Dat is een legitieme vraag, en wijst uiteindelijk naar een andere, meer praktische vraag: wat is de rol van een ethicus? Deze vraag kan worden beantwoord door de mogelijke rol van een ethicus voor te stellen als een spectrum. Zie hier een beschrijving van twee uitersten in dit spectrum:

• Moraalridder: trekt te paard ten strijde om morele grenzen te bewaken
• Ethisch analist: de koele analist van morele opvattingen

De verschillende auteurs geven verschillende antwoorden op deze vraag. De waarheid ligt wellicht ergens in het midden, maar waar?

Graag uw reactie.

Blog “Denkfabriek HR & Ethiek” opgestart

zie deze link

Maatschappelijk betrokken ondernemen waardevol

In een onderzoek door ING uitgevoerd onder MKB’ers blijkt dat maatschappelijk betrokken werknemers meer waard zijn voor de onderneming.

Zie deze link.

Bedrijfsfilmpje maken

Nano-bundel maakt weg vrij voor debat

In de nieuwsbrief van Stichting Thomas More, zie deze link

De aanleiding voor het uitgeven van de bundel Nanotechnologie: betekenis, beloftes, dilemma’s was een symposium dat de Stichting Thomas More organiseerde in samenwerking met de Adelbert Vereniging en het Thijmgenootschap in het najaar van 2009. Dit symposium ‘Voor schepper spelen op de vierkante nanometer?’ werd gehouden aan de Technische Universiteit Eindhoven en was gewijd aan de ontwikkelingen in de nanotechnologie. Het symposium leverde veel inzichten en vragen op, reden voor het uitgeven van de bundel artikelen.

De ietwat saaie titel van het boek dekt wel goed de lading. Het gaat over de relevantie, de betekenis en de discussies rondom de potentie en de potentiële problemen van nanotechnologie in de context van de huidige maatschappij. De opzet van de bundel artikelen is hiermee breder dan de focus van het symposium alleen.

In de inleiding van het boek komen twee doelstellingen naar voren. Ten eerste om een ‘state of the art’ van nanotechnologie te geven. Ten tweede om de bijdragen van de verschillende auteurs zo goed mogelijk af te stemmen op het niveau van de gemiddeld geïnteresseerde lezer. Omdat ik geen expert ben op het gebied van nanotechnologie kan ik onvoldoende beoordelen of de auteurs op het eerste vlak zijn geslaagd. Het valt mij wel op dat er naast een inhoudelijke beschouwing over de nanotechnologie ook bijdragen worden geleverd die reflectief van aard zijn. Daardoor wordt de lezer uitgenodigd om na te denken over theologische, filosofische en ethische kanten van de vorderingen binnen de nanotechnologie. Het behalen van het tweede doel kan ik beter beoordelen, aangezien ik mijzelf schat op ‘het niveau van een gemiddeld geïnteresseerde lezer’, wat dat ook precies moge betekenen. Als ik ervan uit ga dat daarmee bedoeld is dat er voor een breed publiek geschreven is, met weinig veronderstelde kennis van nanotechnologie, lijkt mij het streven zeer goed geslaagd. Ondanks dat er hier en daar flink de diepte wordt ingegaan, leest het boek prettig voor iemand zonder specifieke kennis van het onderwerp, zonder te oppervlakkig te worden.

Zo heb ik bijvoorbeeld geleerd dat nanotechnologie de toepassing van wetenschap is in de ordegrootte van een nanometer. Een nanometer is een miljardste meter (1nm = 10^-9m); het woord nano is afgeleid van het Latijnse nanus wat dwerg betekent. Deze afmeting is slechts waarneembaar met speciale apparatuur. Het spannende van nanotechnologie is dat materialen zich op nanoschaal heel anders gedragen dan normaal. Op het gebied van biotechnologie zijn er al zeer veel discussies gaande omdat het heftig kan ingrijpen op de mens. Nanotechnologie kan gezien worden als de overtreffende trap daarvan. Niet alleen heeft nanotechnologie in potentie een enorme invloed op de biotechnologie, maar het kent daarnaast een veel bredere toepassing. Denk daarbij aan de voedingsindustrie, geneeskunde, farmacie, elektronica, communicatie, veiligheid, energie en milieu. Nieuwe technologie gaat vaak gepaard met weerstand en angst. Dat komt deels door de onbekendheid van de technologie. Deze bundel poogt die onbekendheid grotendeels weg te nemen, en daarmee de weg vrij te maken voor een inhoudelijke discussie, en dat is mijns inziens goed gelukt.

Door mijn achtergrond in de techniek (Bouwtechnische Bedrijfskunde) enerzijds en de ethiek (Applied Ethics) anderzijds vond ik het zeer interessant om de verschillende artikelen te lezen. Mede omdat ik nu als zelfstandig adviseur in ethiek werkzaam ben, greep ik de gelegenheid aan om mij te verdiepen in dit moreel beladen thema. Ik kan het u van harte aanbevelen. Het is een uitnodiging om u te engageren met de discussies rondom nanotechnologie. De verschillende auteurs zijn het erover eens dat nanotechnologie een brede maatschappelijke discussie behoeft.

ing. Antoon van den Boogaard MA

Palmyre Oomen, Theo Wobbes & Theo Bemelmans (red.), Nanotechnologie. Betekenis, beloftes en dilemma’s, Valkhof, Nijmegen, 2010, ‑ 14,50. Dit boek verscheen in de reeks Annalen van het Thijmgenootschap en is voor € 10,- verkrijgbaar via http://www.thijmgenootschap.nl.

Inleiding in bedrijfsethiek

Vandaag lezing (inleiding in bedrijfsethiek) geven voor een werkgeversvereniging

Presentatie inleiding in ethiek voor de Rotary

Weekbericht Rotaryclub Boxtel – Oirschot  – Haaren

Clubjaar 2010-2011, datum 28 september 2010

Verslag van de bijeenkomst

Inleider is Antoon van den Boogaard en hij praat over ethiek in het bedrijfsleven. Hij studeerde Bouwtechnische Bedrijfskunde aan de HTS te Tilburg en kreeg via de Radboudstichting (nu Stichting Thomas More) de gelegenheid om in Leuven Applied Ethics te studeren, waarin hij zijn Master haalde met een scriptie over de bouwfraudeaffaire. Nu heeft hij een eigen adviesbureau over ethische vragen in organisaties en het bedrijfsleven.

Het belang van ethiek illustreert hij aan de hand van de Brent Spar-casus.

[Wikipedia: Brent Spar was een laadstation voor olietankers, dat gebruikt werd in de Brent-group. Het station was in juni 1995 versleten en zou buiten gebruik worden genomen door de eigenaars Shell en Esso. Shell claimde, na eigen onderzoek, dat afzinken in de diepzee de beste optie was. Afbreken op land zou gevaarlijker zijn, schadelijker zijn voor het (land-)milieu en ook veel meer kosten.

Door Greenpeace werd gesteld dat de installatie nog tonnen kwik, cadmium, koper, arseen en 5000 ton olie bevatte die vissen en zeebewoners zouden aantasten. Afzinken zou volgens Greenpeace leiden tot ernstige milieuschade en daarom riep zij Shell op af te zien van het afzinken. Aanvankelijk weigerde Shell, zich beroepend op een zelf uitgevoerd onderzoek, waaruit bleek dat afzinken juist minder milieubelastend zou zijn.

Greenpeace riep wereldwijd op tot een boycot van Shell-tankstations. Deze boycot leidde uiteindelijk tot het besluit om de Brent Spar niet af te zinken maar om deze af te breken en delen van het stalen skelet opnieuw te gebruiken bij de constructie van een nieuwe kade in Stavanger, Noorwegen. Toch bleef Shell volharden in haar mening dat afzinken de beste optie geweest zou zijn, zowel uit oogpunt van veiligheid als milieuvriendelijkheid.

Shell leed tijdens de campagne van Greenpeace ernstige imagoschade, maar ook het imago van Greenpeace zelf kreeg een knauw toen achteraf bleek dat de Brent Spar weliswaar een aanzienlijke hoeveelheid gevaarlijke stoffen bevatte, maar dat het resterende aantal ton aardolie flink was overschat.

Shell refereerde naderhand regelmatig aan de Brent Spar-affairre als een belangrijke aanleiding voor de ontwikkeling van beleid op het terrein van maatschappelijk verantwoord ondernemen en de publicatie van het eerste duurzaamheidsverslag.]

Lessen die uit deze casus kunnen worden geleerd zijn onder meer dat bedrijven geen eilandjes zijn en dat zij actief de dialoog moeten zoeken. Het belang van ethiek is groot. Zelfs de meest verstokte aanhanger van de vrije onderneming, Milton Freeman, formuleerde een ethische randvoorwaarde: de enige verantwoordelijkheid van een bedrijf is om winst te maken in het belang van de ‘return on investment’ van de investeerders, mits wettelijke regels worden gerespecteerd. (Volgens Frans Koenen geldt als tweede mits de continuïteit van het bedrijf). Aan de slag met ethiek betekent:

–          Een beroep doen op het verantwoordelijkheidsgevoel,

–          Voorkomen dat verantwoordelijkheden tussen wal en schip vallen,

–          Het gedrag van medewerkers beïnvloeden richting de doelstellingen van het bedrijf.

Jouke Vis, weekberichter

Inleiding Ethiek

Zie voor een inleiding op Ethiek de volgende Hyve: klik hier

In drie delen een inleiding op Ethiek, filmpjes van bij elkaar een klein half uur.

Of op Facebook: Antoon van den Boogaard Advisory